حقیقی و اعتباری : نوشته عباس تسویری 1337

به عبارت های ذیل توجه فرمایید:

چون خواستم مطلبی را با دیگران به اشتراک بگذارم نوشته زیر را نگاشتم.

به علت اینکه (چون ) خداوند موجودات را خلق کرده است موظف است به آنها روزی دهد.

به علت اینکه (چون ) فاصله زمین از خورشید مناسب است امکان پدید آمدن حیات در کره زمین را سبب شده است.اگر دورتر بود گرمای مناسب کسب نمی کرد و اگر نزدیکتر بود دمای بالا امکان هر فعالیت پایدار شیمیایی را از بین می برد.

به علت اینکه قیمت دلار بالا رفته است تورم افسار گسیخته موجود است.

به علت اینکه شما برای مرخصی تحصیلی از خارج از کشور آمده اید برایتان مهمانی گرفته ام.

به علت اینکه می خواهیدو آرزو دارید  به بهشت الهی بروید نماز می خوانید.

به علت اینکه سقف بزنیم و طاق فرو نریزد چند پایه و ستون زده ایم .

به علت اینکه لولاهای درب ورودی را روغنکاری کردم دیگر صدای غژغژ نمی کند.

به علت اینکه مادرهستم و کودک را بدنیا آورده ام به او باید رسیدگی کنم وشیر دهم.

به علت اینکه حکومتی ادعا دارد مردمی است باید رای گیری و انتخابات  واقعی بنماید.

مفهوم و واژه علت در جملات فوق معانی مختلف دارند :

به حکمت اینکه خداوند موجودات را خلق کرد روزی برای آنان قرار داد.

به بهانه اینکه قیمت دلار بالا رفته تورم افسار گسیخته داریم.

به خاطر اینکه شما از خارج از کشور آمدید مهمانی گرفتم.

پیامبر فرمود عاقبت کسی که نماز با اخلاص بخواند و عمل صالح کند بهشت است.

علت . سبب . دلیل .خاطر .سرانجام . تالی . عقبه . حکمت . تدبیر .پرورش.همه در مکالمات ما به کار می روند .

اگر بگوییم دلیل اینکه من شما را دوست دارم این است که برایتان کادو خوب تهیه کردم و چیزی را که نیاز داشتید برایتان آوردم.از واقعیتی بیرونی صحبت می کنیم.

اما اگر بگوییم آب در فریزر (  در دمای زیر صفر ) منجمد می شود علت درونی و قانون طبیعی را بیان کردیم.

وقتی از روابط درونی و قطعی بین پدیده ها صحبت کنیم از کلمه علت استفاده می کنیم .

چون برق نبود مانتوانستیم از رایانه استفاده کنیم .چون گوشی ام شارژ نداشت نتوانستم با شما تماس بگیرم.

اما اگر از روابط مشروط و غیر قطعی استفاده شود مثل چون حوصله نداشتم پاسخ تماس شما را ندادم.

خیلی ها حوصله ندارند ولی (  احتمالا ) خود را موظف می دانند به تماس دیگران پاسخ داده و با عذرخواهی صحبت را سریع تمام کنند.

دختر خانمی گفت چون لباس داوطلب ازدواج بامن قهوه ای بود از او خوشم نیامد.این دلیل بیرونی و نادر است.

اگر بگوید داماد نماز نمی خواند و به او جواب منفی دادم این نیز دلیلی بیرونی است .

اگر پدری بگوید این ملاقات را جدی نگیر ولی عروس خانم گوید  داماد را دیدم قلب مرا تسخیر کرد بسیار جذاب بود و رفتار متین داشت نتوانستم جواب  منفی بدهم.

ما در روابط بادیگران و مطالعه آثار ادبی باید دقت کنیم چطوری از مفاهیم استفاده می شود و بیان علت ها و معلول ها درونی ( قطعی ) یا بیرونی و احتمالی اند.